Een dak van de ene heuvel naar de andere en de baai van Fishhoek is het beste bejaardentehuis ter wereld. Dit zijn voor één keer niet onze woorden, maar die van Joanna. Ze is een gepensioneerde ZAfrikaanse die vanuit Joburg naar de zuidelijkste punt van Afrika is verhuisd om daar eerst haar zieke moeder te verzorgen en dan te ontdekken dat het hier makkelijker en comfortabeler oudworden is dan in het noorden. We komen oorspronkelijk uit Grahamstown, boerengebied en onveilig door het huidige politieke klimaat van ZA, voegt ze er duidelijkheidshalve aan toe.

Vishoek, Fishhook, Fishhoek,…en misschien nog een paar andere plaatsnamen werden voorgesteld bij het ontstaan van deze stad in False Bay, de achterkant van Kaapstad. Een beetje Afrikaans en Engels aan mekaar geplakt en het werd Fishhoek. De treinverbinding van Kaapstad naar Simonstown haven zorgde al snel voor overlast. Vissers maakten van de vele stops gebruik om zich te bezatten en zo vaardigde Fishhoek als enige in de vroege negentiende eeuw al een wet uit die het gebruik en de verkoop van alcohol verbood en dat tot de dag van vandaag nog steeds doet. Groot was onze verbazing toen we hier de eerste de beste supermarkt binnenstapten en geen alcoholafdeling vonden. De manager gaf ons wat historische duiding en voegde eraan toe dat er vanaf maart voor het eerst terug alcohol zou verkocht worden in zijn rekken. De grotendeels oudere bevolking boycot in een laatste stuiptrekking van een verleden dat tot het rijk van de dinosaurussen behoort, sinds kort de supermarkt en om die reden. Fantastisch in tijden van vooruitgang en verandering. We houden het lekker bij het oude vertrouwde. S’morgens opstaan, zwemmen in de zee, een gezellige babbel op de bank uit de wind, de hond uitlaten,…de oude knarren,zo zien ze er ook echt uit, lopen scheef en krom, maar zijn buiten en in beweging. Zon en zuivere lucht teveel hier! Geen gefoefel met papieren om aan de klimaatnormen te voldoen. Een schande is dat! Schauvliege is een marionet van de boeren-, petroleum-, auto-en andere lobbygroepen. Die inkomsten heeft de staat broodnodig om de schulden op de schulden af te lossen en nog wel wat ander fraais. Een sanering daar zou een eerste stap moeten zijn richting een progressief beleid. Of gewoon, zoals hier in Fishhoek, alles bij het oude laten, zorgzaam omspringen met de naaste of de arme naast je. Mooi om zien en ongekend in onze westerse maatschappij. Een beetje narrowminded maar positief zie je de bevolking omgaan met daklozen en armen. Uit schuldbesef of eigenbelang is niet altijd even duidelijk. In de jaren zestig, tijdens het begin van de officiële Apartheid, was het de bedoeling Ka(l)kbay volledig wit te maken. Een klein stukje strand onder en achter een spoorwegbrug aan de vissershaven was enkel voor zwarten bedoeld.

Een leuk beeld van deze kleurrijke maatschappij boordevol contrasten en ongelijkheden, krijg je in de verloederde treinstellen op de verbinding tussen Kaapstad en Simonstown of in de minibussen langs de weg. Hierop zit het werkvolk dat vanuit de nabijgelegen townships, de Cape Flats, richting toeristische badplaatsen trekt. The Rainbow Nation in al zijn glorie en met de billen bloot!

Veel te vroeg komt het kusttreintje kriepend en krakend voorbijgereden en fluit bij aankomst in Fishhoek. Het is zes uur. Met een suffe ochtendkop, de ogen halfdicht en wazig, stappen we de deur uit en het terras op van ons tijdelijk verblijf met zicht op strand, trein en baai.  Het uitzicht is adembenemend. Dat weten we. Plots slaat het alarm aan en het hele huis staat in rep en roer. De buurt wordt wakkergeloeid. Even snel Gareth-the-host whatsappen om te melden dat het vals alarm is en zone 7 een beweging heeft waargenomen. De beweger ben ik ook al is dat op dit uur van de dag nauwelijks waarneembaar, dacht ik.  Maar niet zo voor de bewegingsdetectors die hier zowat overal in en rond het huis zijn geïnstalleerd.

De ijsberenclub ligt al op dit vroege uur in het ijskoude water tegen de golven te beuken en de ochtend te verwelkomen met een glimlach naar de medemens. Plots gaat een sirene af. Een halve minuut lang loeit de V-bommensirene om iedereen uit het water te jagen want er is een haai gesignaleerd in de baai. Shark alarm! Dit gebeurt wel vaker tijdens de daaropvolgende dagen. De zeeolifant maalt er niet om en geniet van de aandacht van de voorbijgangers op het strand. Hij is hier enkele dagen geleden aangestrand en ligt languit tegen de duin. Af en toe worden de neusgaten gesperd om eens goed te ademen en gaat één oog wijdopen om een voorbijganger die te dicht nadert te monsteren en evt met een beweging van het hoofd of het ganse, logge lijf weg te jagen. Op één van de volgende strandjes zitten, staan, liggen en broeden de pinguïns. Monogaam als ze zijn, liggen ze in paartjes tussen, op en tegen de boulders van het gelijknamige strand.

Alarm! Alarm!

Het is zalig vertoeven in Kaapstad. En dat ZAfrikaans is een ongelooflijk interessant en grappig taaltje. Perfect verstaanbaar ook. Met een zicht-uit-een-boekje op de Tafelberg liggen we languit in één van de vele guesthouses langs Longstreet in het hart van de stad. Sommige straatnamen zijn in het Engels geschreven, anderen in het Afrikaans en nog weer andere in beide talen. Oude en nieuwe straatnaambordjes: Greenmarket Square staat er op een recent plakkaatje en enkele meters verder lezen we Groentemarktplein.
Mogelijk een beetje fout vertaald of gewoon verbasterd naar het engels. Oraait!, zeggen ze hier dan.

Het is helemaal niet zo oraait! Kaapstad kent vier seizoenen op een dag en maatschappelijk is het al even wisselvallig. Baie arm en baie rijk loopt hier naast mekaar langs de Langestraat. De ene verdient zijn brood door ervoor te bedelen. De andere verteert het door rond te rijden in een dure Porsche of een perfecte Latte te consommeren gezet door één van de vele barista’s.

Bij het binnenrijden van de stad vanuit de luchthaven passeer je de eerste krottenwijken. Snel tegen mekaar geplaatste golfplaten fungeren als huis. Een Township of High Density Suburb heeft meestal nog een structuur, water-en elektriciteitsvoorziening. Het Caracas van ZAfrika is een smeltkroes van culturen. Erg boeiend voor de nietsvermoedende toerist die hier komt overwinteren. Vluchtelingen uit Congo, Zimbabwe en Mozambiek zijn de goedkope werkkrachten.

Clochards en straatkinderen vergezellen je tijdens de wandelingen doorheen de stad. Ze spreken Afrikaans en klinken dichterbij dan je vermoed als ze om een stukje brood of een centje vragen. Wat taal vermag! Het voelt ongemakkelijk, zelfs als je zoals wij uit Zimbabwe komt ingevlogen.

Het laatste bezoek dateert van 1987. ZAfrika kreunde onder een systeem waarvan wij dachten dat het niet meer bestond op deze wereld. De Apartheid voelde als een criminele, onwerkelijk vreemde manier van omgaan met andere mensen. Bij aankomst op het strand/camping in Mosselbaai stond een groot bord met als opschrift: Slegs vir blanke. Swartes en honde nie toegelaat nie! De zon ging net onder en die nacht voelde nog donkerder en killer dan het al was. De volgende dag hebben we snel onze spullen ingepakt en zijn we verder gereden richting Kaapstad. We hadden gehoord dat het daar wel redelijk was, met die Apartheid. Zimbabwe was toen het Walhalla van Afrika en het voorbeeld van hoe het wel moest. Ondertussen is het allang wakkergeschud en in een niet te stoppen nachtmerrie beland. Ook in de Rainbow Nation gaat het sneller dan verwacht dezelfde richting uit.

Een Zimbabweaanse taximan rijdt ons door de stad. De liefde voor zijn land is groot. Vrouw en kinderen wonen in Harare. Wekelijks stuurt hij geld via Mukuru naar huis. Voor de taxi betaalt hij R350 en al de rest is netto inkomen. Onder de R4000 hoef je geen belastingen te betalen. June, een 70j jonge ZAfrikaanse, krijgt een pensioen van R2400 per maand en rijdt daarom nog dagelijks met plezier en om den brode toeristen rond door de stad. Ze vertelt ons dat de gemiddelde wedde omgerekend rond de €250 ligt. Dis nie oraait nie?!

We rijden de dagen door. Botswana is groot. De zebratrek van Kalahari door Makgadikgadi, Nxai en Chobe. Honderden kms ploegen de Landcruisers in los zand en dikke modder. Een afgebroken wielbout, lekke band, vijftien liter water in de 240L benzinetank, falend ijskastje,… worden ruimschoots goedgemaakt door de duizend olifanten in de vallei van de Choberivier. Jurassic Park maar dan zonder dino’s! Uniek in de wereld. De vallei loopt vol en ook Steffi’s ogen bij het aanschouwen van dit ongelofelijke zicht. De Duitse sluit zich bij ons aan om de doorsteek bij regen en ontij te kunnen maken. In één van de vele pans rijdt ze zich tot het chassis vast in de dikke modder.

Trekkoord, low gear, een beetje gas en rijden maar. Aan Phoha-gate lijken we de eerste passanten in maanden. Niemand rijdt via deze zuidoostingang Chobe NP binnen. Dus kunnen we zonder problemen de auto’s onder het rieten dak van de toegangspoort plaatsen om te overnachten. Sporen van hyena’s en leeuwen beloven niet veel goeds voor de nachtelijke toiletbezoekjes. Misschien dan toch een waterfles half doorsnijden en als urinoir boven in de tent gebruiken!?

Wat kan je een doorsnee Zimmer toewensen. Regen alleszins. Voor sommigen benzine in de tankstations. Een toekomst waarin ze zich niet nodeloos en continu moeten aanpassen aan de grillen van politiek en economie. Een handleiding of een stappenplan zou zelfs voor ons, buitenlanders, het leven vergemakkelijken. Het is constant aanpassen, uitkijken, soms gokken. Een beetje stabiliteit helpt wel. Gebrek aan houdt je alleszins wakker en kreatief.

Er was een tijd dat Bulawayo het industriële hart en economisch centrum van Zimbabwe was. De eerste straatverlichting, de treinverbinding met Johannesburg en de rest van Oost Afrika, een bloeiende textielindustrie, … Volgens Carry heeft elke bekende ergens wel een link met deze stad. Princes Charlene van Monaco is hier geboren, Chelsea, het oud-lief van prins Harry, liep hier in een uniformpje door de straten naar één van de vele, nette scholen,… in Byo werden stereo-installaties gebouwd. Led Zepplin ligt nu op een Garrard draaitafel ingebouwd in een lokale Supersonic. Het kraakt en draait een ietsje te traag, het geluid komt uit één box, maar de bass versterkt door een eeuwenoude houten parket eronder, doet wonderen. In de kelder wacht nog een unieker ex. op een nieuwe naald. Het is een Marilyn, genoemd naar Marilyn Schussman(?) wiens vader het bedrijf runde, ook in Byo.  De Ford Escort van de muziekmeubels!

Als je in Bulawayo een auto op straat rechtdoor ziet rijden, is voorzichtigheid geboden! De straten zijn bezaaid met potholes en je rijdt er zigzaggend omheen. Enkel iemand onder invloed van alcohol ziet ze niet en rijdt rechtdoor. Een flauwe grap die de affbrokkelende infrastructuur aanklaagt. De oude industrie staat te roesten en de globale economie ligt op apegapen. Het Charleroi aan de Matseumhlope! Het land blijft kreunen onder de sankties opgelegd door het westen en de politiek moet dringend werk maken van de vereiste criteria om als volwaardige democratie erkend te worden. De President Wiensnaamnogaltijdnietuittesprekenis zit vol goede bedoelingen, maar heeft de boel niet voldoende opgekuist. Corruptie aan de top zuigt de laatste US$ het land uit.  Gevolg is dat er te weinig beloften worden ingelost en ondertussen de mensen meer en meer moeite krijgen om de eindjes aan mekaar te knopen. De verdubbeling van de benzineprijs was de druppel teveel en een driedaagse shutdown het gevolg. De gewelddadige aanpak ervan zal nog lang nazinderen in deze vredige regio. De regering wordt in snelheid gepakt door de dagelijkse realiteit van tekorten allerhande. Een nieuwe hyperinflatie zou voor velen de doodsteek betekenen. Afwachten maar… en dis nie oraait!